दीपोत्सव लेखमाला :* *भाग ६* 🌿 भाऊबीज — स्नेहबंधाचा दिव्य उत्सव 🌿

🪔

दिवाळीचा शेवटचा दिवस — भाऊबीज!

हा सण म्हणजे प्रेम, कृतज्ञता आणि परस्पर रक्षणाचा पवित्र संवाद.

या दिवशी बहिण भावाला ओवाळते — हातात थाळी, कापड, फुलं, दिवा आणि टिळा.

आणि त्या प्रत्येक कृतीतून व्यक्त होते — “तू सुखी राहा, चिरंजीव राहा.”

🌼

*पौराणिक संदर्भ — यम आणि यमुनेचा स्नेहबंध*

पुराणकथेनुसार, यमराज आपली बहिण यमुनेच्या घरी आले.

तीनं त्यांचं स्वागत केलं, स्नान घातलं, त्यांना भोजन दिलं आणि ओवाळलं.

त्या दिवशी भावंडांचं प्रेम पाहून देवांनी या दिवसाला यमद्वितीया असं नाव दिलं.

जो भाऊ त्या दिवशी बहिणीच्या घरी भोजन करतो,

तो यमाच्या पाशातून मुक्त होतो — असा समज आजही जिवंत आहे.

🌿

*नात्यातील ओवाळणीचा अर्थ*

टिळा म्हणजे फक्त चंदनाचा ठिपका नाही —

तो बहिणीच्या प्रेमाचा आशीर्वाद आहे, तिच्या अंतःकरणातील प्रार्थना आहे.

भाऊ ओवाळणी देतो तेव्हा तो म्हणतो —

“तू माझं प्रेम आहेस, तू माझी प्रेरणा आहेस.”

हे नातं देणं-घेणं नाही, तर समर्पण आणि आधाराचं बंधन आहे.

🌸

*भाऊबीजचा मानसशास्त्रीय अर्थ*

या दिवशी बहिणीचं भावाला ओवाळणं म्हणजे

त्याच्यातील रक्षणकर्त्या ऊर्जेला जागं करणं.

आणि भावाची बहिणीला दिलेली भेट म्हणजे

तिच्या प्रेम आणि काळजीबद्दलची कृतज्ञ अभिव्यक्ती.

हा सण सांगतो — नाती केवळ रक्ताची नसतात,

तर भावनेची आणि जबाबदारीचीही असतात.

🌼

*आधुनिक अर्थ — समतेचा सण*

आजच्या काळात भाऊबीज हा फक्त बहीण भावापुरता मर्यादित संबंध नाही.

तर तो आहे — प्रत्येक नात्यातील विश्वास, काळजी आणि परस्पर आधार साजरा करण्याचा दिवस.

ज्याला बहिण नाही, तो चांदोबाला ओवाळतो —

हेही सांगतं की प्रेमाचा बंध रक्तापुरता मर्यादित नसतो; तो आकाशाएवढा विस्तारलेला असतो.

💫

संदेश

प्रेमाचा दीप जिथे लावला जातो,

तेथे भीती, मत्सर आणि स्वार्थाचा अंधार नाहीसा होतो.

भाऊबीज सांगते — रक्षण म्हणजे नियंत्रण नव्हे; काळजी म्हणजे स्वामित्व नव्हे.

ती आहे — आत्मीयतेने एकमेकांशी जोडले जाण्याची दिव्य परंपरा.

🪔

दीपोत्सव चिंतन —

*जयंत जोशी*